Ahmed bin el-Hüseyin bin Muhammed bin el-Uleyf’in Kitâbü’d-Dürri’l-Manzum fî Menâkıbi’s-Sultân Bâyezid Melikü’r-Rum adlı eserinin çeviri ve değerlendirmesiAhmed bin el-Hüseyin bin Muhammed bin el-Uleyf’in Kitâbü’d-Dürri’l-Manzum fî Menâkıbi’s-Sultân Bâyezid Melikü’r-Rum adlı eserinin çeviri ve değerlendirmesi

Çalışmamızda XVI. yüzyılın başlarında, Mekkelî Arap şairi İbnü’l-Uleyf, Sultan II. Bâyezid’e ithafen yazdığı Kitâbü’d-Dürri’l-Manzum fî Menâkıbi’s-Sultân Bâyezid Melikü’r-Rum eseri ele alınmıştır. Bu çalışmanın giriş bölümünde Osmanlı Devleti’nde ilk tarih yazıcılığı, resmi tarih yazıcılığı (vak‘anüvislik) ile ilgili bir girişin ardından yazar İbnü’l-Uleyf’in hayatı, eserleri Sultan II. Bâyezid ile ilişkisi ayrıca eserin tanıtımı ve yazarın eserinin döneminden önce yazılmış klâsik İslâm tarihi kaynaklarını kullanması hakkında bilgiler verilmiştir. Çalışmamızın II. Bölümünde ise eserin içeriği genel olarak değerlendirilmiştir. Değerlendirmede, şair İbnü’l-Uleyf’in Sultan II. Bâyezid’in Mekke ve Meddine ahalisine her yıl gönderdiği yardımlardan dolayı teşekkür etmek amacıyla kaleme aldığını bu eseri ayrıntılı bir biçimde incelenmiştir. Ayrıca o dönemde Memluklu Devleti’nin hâkimiyeti altında bulunan Mekke ve Medine henüz Osmanlı hâkimiyeti egemenliğinde değildi. Eserin yazım tarihinin bu döneme rastlaması da tarih ve siyaset açısından önemli bilgiler içermesini sağlamıştır. Eserin III. Bölümünü yazmanın Arapça’dan Türkçeye çevirisi oluşturmaktadır. Çeviride, eserde geçen müellif, kitap, şahıs ve yer isimlerini genel olarak dipnot verilmiş ve ansiklopedik bilgilerden yararlanılmıştır. Ayrıca âyet, hadîs ve şiirlerin orijinali yazılarak okuyuculara kolaylık sağlanmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak eserin, adından anlaşılacağı üzere yazarının II. Bâyezid’in menkıbelerini içeren menakıbnâme tarzı gibi bir eseri görünümündedir. Oysaki eser, içerdiği edebi değeri yüksek şiirlerinin yanı sıra barındırdığı tarihî ve siyasî bilgilerle döneminin tarihçilerinin dikkate değer bir örneğini oluşturduğu anlaşılmıştır.