Οι κανόνες του Κοσμά του Μελωδού στην παρακλητική: κριτική έκδοση και σχολιασμός ; Kanons of Kosmas the Melodist in parakletike: critical edition and commentary

Η παρούσα διδακτορική διατριβή είχε στόχο να παρουσιάσει σε κριτική έκδοση τους κανόνες του βυζαντινού υµνογράφου Κοσµά του Μελωδού στο λειτουργικό βιβλίο της Παρακλητικής. Η µελέτη αυτή δεν περιέλαβε µόνο τους κανόνες του ποιητή, οι οποίοι βρίσκονται στις έντυπες Παρακλητικές (Κρυπτοφέρρης, Ρώµης και Βελούδων) αλλά και ανέκδοτου̋, οι οποίοι παραδίδονται σε χειρόγραφα του Αγίου Όρους, της Κρυπτοφέρρης, του Σινά, της Σόφιας και της Βιέννης. Στο πρώτο µέρος της εργασία̋ αυτή̋ παρουσιάστηκε µε χρονολογική σειρά η σηµαντικότερη ελληνική και ξενόγλωσση βιβλιογραφία που έχει σχέση µε τον Κοσµά και η άποψη των ερευνητών για ζητήµατα όπως εάν ο υµνογράφος Κοσµάς είναι ένα ή περισσότερα πρόσωπα, ποιοι είναι οι βασικοί σταθµοί στη ζωή του και η σχέση του µε τον Ιωάννη ∆αµασκηνό, ποιο είναι το υµνογραφικό του έργο και εάν είναι όντως ο συγγραφέας ενός πεζογραφικού έργου, το οποίο σχολιάζει τα ποιήµατα του Γρηγορίου Ναζιανζηνού. Στο δεύτερο µέρος της εργασίας αυτής παρουσιάστηκαν σε κριτική έκδοση είκοσι κανόνες, οι οποίοι παραδίδονται µε το όνοµα του Κοσµά στις έντυπες Παρακλητικές και σε χειρόγραφα που περιέχουν την Οκτώηχο και την Παρακλητική. Στις έντυπες Παρακλητικές απαντώνται έξι κανόνες µε το όνοµα του Κοσµά, οι οποίοι επανεξετάσθηκαν µε τη βοήθεια πολλών χειρογράφων. Άλλοι έξι κανόνες, οι οποίοι είχαν δηµοσιευτεί από τον Σ. Ευστρατιάδη το 1933 χωρίς κριτικό υπόµνηµα και µε βάση χειρόγραφα κυρίως της Μεγίστης Λαύρας, επανεξετάσθηκαν κριτικά µε τη βοήθεια επιπλέον χειρογράφων από το Σινά και τη Σόφια. Εκδόθηκαν, επίσης, για πρώτη φορά τέσσερεις κανόνες από χειρόγραφα της Κρυπτοφέρρης, που τους είχε εντοπίσει ο Ευτ. Τωµαδάκης και είχε δηµοσιεύσει τις αρχές τους το 1973. Ακόµη δύο κανόνες που εντοπίσθηκαν από τον ίδιο ερευνητή σε χειρόγραφα του Σινά εκδόθηκαν εδώ, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα και το ζήτηµα της διαφορετικής και πλούσιας παράδοσης που διασώζεται ιδιαίτερα στους κώδικες του Σινά. Ένας ακόµη ανέκδοτος κανόνας περιλαµβάνεται στην παρούσα έκδοση, ο οποίος εντοπίσθηκε τυχαία στη διάρκεια της προσωπικής µας ...