COVID-19 virüsünün sözleşmelere etkisinin Tbk Md. 138 hükmü çerçevesinde değerlendirilmesi

Sözleşmeye bağlılık ilkesi (Ahde Vefa) gereği, sözleşmede kararlaştırılan edimlerin aynen ifa edilmesi beklenir. Bu durum özellikle hukuki güvenlik ve dürüstlük kuralının bir sonucudur. Ancak kanun koyucu her koşulda bu ilkeye sıkı sıkıya bağlı kalmanın mümkün olmayacağını kabul etmiş ve bazı özel durumların varlığı halinde sözleşmenin değişen şartlara uyarlanabileceğini hüküm altına almıştır. Pandemi sürecinin yarattığı olumsuz sonuçlar bakımından da uygulamada sıklıkla başvurulabilecek yöntemlerden birisi sözleşmelerin uyarlanması olacaktır. Ancak belirtmek gerekir ki, pandemi sebebiyle bütün sözleşmelerin uyarlanabileceğini söylemek elbette mümkün değildir. Zira yaşanan durum ne kadar olağanüstü olursa olsun bazı sözleşmelere hiçbir etkisi olmayabilir. Uyarlamaya imkan veren genel nitelikteki düzenleme, TBK md. 138 hükmünde yer almaktadır. Özel nitelikte bir hüküm olmaması halinde sözleşmenin uyarlanması TBK md. 138 hükmü kapsamında olacaktır. Dolayısıyla öncelikle TBK md. 138 hükmündeki şartların yerine gelmesi gerekecektir. Bu sebeple çalışmamızda söz konusu şartlar, pandemi çerçevesinde oluşan durum kapsamında incelenecektir. Ayrıca yine pandemi özelinde uyarlamanın sonuçları ayrıntılı bir şekilde açıklanarak uygulamada ortaya çıkabilecek bir takım sorunlara doktrindeki görüşler ve Yargı kararları ışığında çözüm aranacaktır. ; Fort the sake of compatibility with the agreement (pacta sunt servanda), it is expected that the performance agreed in the contract must be specifically fulfilled. This situation is a result of the rule of legal security and good faith. However, the legislator accepts that it may not be possible to adhere strictly with this doctrine in every condition, and accordingly ensures that under certain circumstances, the agreement might be ammended due to changing conditions. With regard to the negative impacts arised throughout the Pandemia period, one of the most common methods practically applied will be the amendment of the agreements. Certainly it is not possible to claim that amendment of every agreements is applicable. Because in spite of the extraordinary nature of the situation, it may not have any impact on some agreements. The generally qualified regulation that facilitates amendment is found in the provision of arctile 138, Turkish Code of Obligations, Unless there is a special provision, the amendment of the agreement will be under the scope of Art. 138, Turkish Code of Obligations. Therefore primarily the conditions in Art. 138, Turkish Code of Obligations must be fulfilled. Fort his reason, in out citation, the relevant conditions will be studied in the context of the situation under the circumstances arised throughout the Pandemia period. Also the results of the amendment of the agreements in the context of Pandemia, will be disclosed in detail and potential difficulties will be tried to be resolved in the light of the remarks within the doctrine and judicial decisions.